Met de hele straat tv kijken bij de buren

Guusje Eijbers: ‘Ik verwacht ochtenden met mooie verhalen en levenswijsheid.’

Alledaagse verhalen van Simon Carmiggelt, Godfried Bomans, maar ook Martin Bril en Nico Dijkshoorn. Met passie voorgedragen door acteurs. Ze brengen herinneringen boven en stimuleren ouderen om zelf met taal te spelen.
Actrice Guusje Eijbers presenteert Verborgen Schatten.

door HENRIETTE GUEST

‘Ik zou je het liefste in een doosje willen doen. En dan telkens even kijken. En een zoen.’

Liefhebbers herkennen het gedicht Doosje van Annie M.G. Schmidt. Het zou perfect passen bij Verborgen Schatten. De voorlezer zou nu kunnen vragen aan de deelnemende ouderen: ‘Wat herinnert u zich van uw eerste zoen?’

Actrice en theatermaakster Guusje Eijbers lanceerde in 2012 het literaire voorleesproject BedtimeStories. Professionele acteurs lezen voor aan patiënten in ziekenhuizen en bewoners van zorginstellingen. Verborgen Schatten is een tweede project met als verbindend element literaire verhalen, gedichten en liederen. Tien tot twaalf ouderen komen een half jaar lang wekelijks bij elkaar om te luisteren, herinneringen te delen en vooral ook zelf met taal te werken. Het eerste uur draagt een acteur aansprekende literaire teksten voor en gaat in gesprek met de groep. Daarna begeleiden vrijwilligers de ouderen bij opdrachten. Telkens staat een thema centraal, zoals kinderjaren, lagere school of jeugdliefde.

Voor wie is Verborgen Schatten bedoeld?
Guusje Eijbers: We denken vooral aan ouderen die minder mobiel zijn en/of afhankelijk van zorg. En die doordoor sterk aan huis zijn gebonden. Ze ontmoeten bij ons gelijkgestemden en zijn actief bezig in een beschermde omgeving. Even weg uit de eigen kleine wereld. Hun mantelzorgers hebben ondertussen een ochtend voor zichzelf. Bij het thema vakantie zullen herinneringen boven komen als kamperen op de Veluwe of voor het eerst met een chartervlucht naar de Costa Brava. Maar daar blijft het niet bij. De deelnemers krijgen bijvoorbeeld ook een onbeschreven ansichtkaart met de vraag om vanaf een geliefd vakantieadres een kaart naar huis te schrijven. Zo wordt steeds het verleden verrijkt met een actie in het heden. In hun fantasie kunnen de ouderen nu dingen doen die ze destijds graag hadden gewild, maar niet konden of durfden.

Onze voorlezer/acteur heeft een verhalenkoffer bij zich vol kenmerkende voorwerpen uit de jaren vijftig en zestig: tijdschriften, grammofoonplaten of misschien een Tupperware-bakje. Een oude tv-gids kan beelden oproepen uit de begintijd van de televisie toen alle kinderen uit de straat gingen kijken bij buren die als eerste een toestel hadden. ledere deelnemer krijgt een doe-boek met per thema pagina’s om zelf in te vullen met verhalen, gedichtjes, illustraties of misschien moppen. Vrijwilligers helpen daarbij. Zo ontstaat langzaam een persoonlijk schattenboek vol vondsten van toen en nu.’

Zes centra Haags Ontmoeten
‘We vragen deelnemers ook thuis te zoeken naar dierbare herinneringen aan vroeger. Bijvoorbeeld een brief uit de verlovingstijd of een eerste fotoboek. Het zal een feest der herkenning worden. Als het onderwerp ‘brieven’ is, dan zou een vraag kunnen zijn een brief te schrijven aan een meester of juf die veel indruk maakte. Of aan een jongen waar je heimelijk verliefd op was. Hoe emotioneler de gebeurtenis, hoe meer respons, is mijn ervaring. De vraag naar de eerste zoen leidde pas nog tot hilarische reacties. lk verwacht ochtenden met mooie verhalen, veel humor en levenswijsheid.’

De bijeenkomsten vinden plaats in zes van de 35 centra voor Haags Ontmoeten. Hier kunnen ouderen en mantelzorgers dagelijks terecht voor ontmoeting, ondersteuning en activiteiten. De centra waar de eerste serie Verborgen Schatten in Den Haag begint zijn: Evita Lokaal en Cardia (Haagse Hout), Carel van den Oever (Escamp), Mozartduin en Wijndaelercentrum (Loosduinen) en Het Zamen (Segbroek).
Het is een initiatief van stichting BedtimeStories gesteund door de gemeente Den Haag, Oranje Fonds en Fonds 1818.

Hoe emotioneler de gebeurtenis, hoe meer respons, is mijn ervaring.

Gevraagd: liefde voor taal en ouderen – download de folder
■ Vrijwilligers begeleiden Verborgen Schatten. Ze schrijven anekdotes op die boven komen tijdens de voorleessessies en helpen bij het invullen van het doe-boek. Extra vrijwilligers zijn hard nodig. Het is leuk en dankbaar werk voor wie van taal en literatuur houdt, goed met ouderen kan omgaan en graag met een professionele acteur samenwerkt. Een ochtend per week. Hier vindt u alle adressen, data, aanvangstijden en hoe u zich kunt aanmelden als deelnemer of vrijwilliger.